16 lipca br. w budynku starej Biblioteki UW odbyła się prezentacja najnowszego zeszytu czasopisma „Nowy Prometeusz”. Przedsięwzięcie odbyło się w ramach konferencji Warsaw East European Conference.
Naczelny redaktor czasopisma dr Hijran Aliyeva-Sztrauch opowiedziała słuchaczom o szczegółach pracy nad nowym drugim numerem. Natomiast członek Redakcji Aleksandra Gryźlak wystąpiła z mową o tekstach i spisie treści zeszytu. W spotkaniu także wzięli udział autorzy numeru: dr Szahla Kazimova, Jarosław Zieliński i dr Henryk Bartoszewicz.
Od Redakcji „Nowego Prometeusza”
Drodzy Czytelnicy, w wasze ręce oddajemy drugi numer Nowego Prometeusza, poświęcony szeroko rozumianym problemom regionu Morza Czarnego. Obszar ten zawsze zajmował ważne miejsce w polityce międzynarodowej, gdyż stanowi geograficzną granicę między Europą i Azją oraz zbiegają się w nim niezliczone szlaki handlowe łączące Wschód z Zachodem. W ostatnich latach znaczenie regionu Morza Czarnego wzrosło z powodu skrzyżowania w nim strategicznych tras przesyłu surowców energetycznych. O kwestię polityki energetycznej oraz perspektywy rozwoju współpracy wielostronnej w tym obszarze zapytaliśmy ekspertów z Mołdawii, Turcji, Gruzji, Ukrainy i Rosji. Zapraszamy do zapoznania się z ich wypowiedziami w dziale DEBATY.
W tematyce związanej z regionem Morza Czarnego pozostajemy również w sekcji WSPÓŁCZESNOŚĆ. Serhij Glebow zastanawia się nad długofalowymi skutkami bliskiej współpracy rosyjsko-tureckiej dla bezpieczeństwa energetycznego regionu i Unii Europejskiej, z kolei Hałyna Jaworska analizuje polityczne i symboliczne aspekty problemu delimitacji ukraińsko-rosyjskiej granicy morskiej w regionie Morza Azowskiego. Rozważając istotne procesy zachodzące w interesującym nas obszarze nie sposób nie wspomnieć o Mołdawii, której ogromny sukces w postaci budowy portu morskiego w Giurgiuleşti naświetla Jakub Pieńkowski. Dwa kolejne teksty – Elmiry Muratowej i Aleksandry Gryźlak dotyczą problematyki dwóch narodowości deportowanych z obszaru czarnomorskiego w 1944, a które obecnie starają się odnaleźć swoje miejsce w postsowieckiej rzeczywistości. Mowa tu o Tatarach krymskich, ze szczególnym naciskiem na rolę odradzającego się wśród ich społeczności islamu oraz o Turkach meschetyńskich, walczących o prawo do repatriacji w Gruzji. Ostatni artykuł działu dotyczy stanu współczesnych badań nad prometeizmem. Jego autor – Saławat Ischakow, stawia szereg niezwykle ważnych pytań dotyczących aktualności i celowości rozważań naukowych nad historią ruchu prometejskiego dziś.
Współczesność regionu Morza czarnego to również ponury czas wojny rosyjsko-gruzińskiej w 2008 r. W ciągu czterech lat od tamtych wydarzeń oba państwa, choć w różnej formie i skali, borykają się zarówno z problemami wewnętrznymi, jak i ze skutkami globalnego kryzysu ekonomicznego. W dziale ESEJ prezentujemy dwa teksty poświęcone sytuacji w tych krajach. Kazimierz Wóycicki prezentuje możliwe scenariusze rozwoju Rosji w latach 2020-2050, z kolei Rewaz Dżorbenadze i Krzysztof Łukjanowicz analizują napiętą sytuację przedwyborczą w Gruzji.
W sekcji SYLWETKI mamy ogromną przyjemność zaprosić do przeczytania artykułu Włodzimierza Sulei, poświęconego Józefowi Piłsudskiemu. Mogłoby się wydawać, że postać Marszałka została już wyczerpująco opisana w Polsce, jednak analiza jego osoby jako prometeisty jest nowością. W kolejnym zeszycie Nowego Prometeusza planujemy zamieścić drugi, niezwykle ważny głos dotyczący aktywności prometejskiej Piłsudskiego, autorstwa Andrzeja Nowaka.
W rubryce HISTORIA poruszamy się wśród zagadnień związanych z aktywnością emigracji narodów prometejskich, również związanych z basenem Morza Czarnego. Marek Kornat, w swoim artykule poświęconym Związkowi Zbliżenia Narodów Odrodzonych, przybliża działalność i główne postaci pierwszej organizacji prometejskiej powstałej w Polsce. Ukraiński historyk Wołodymyr Komar analizuje stosunki polityczne pomiędzy Ukraińcami a Tatarami krymskimi w okresie międzywojennym. Z kolei polscy Tatarzy i ich aktywność w ruchu prometejskim jest tematem artykułu Selima Chazbijewicza.
Kolejni autorzy przenoszą nas w region Kaukazu – Szahla Kazimova prezentuje działalność emigracji kaukaskiej w Turcji, ze szczególnym naciskiem na działalność wybitnej postaci ruchu prometejskiego – Mehmeda Emina Resulzade. Z kolei Włodzimierz Bartoszewicz i Marcin Kruszyński ukazują aktywność dwóch polskich przedwojennych placówek dyplomatycznych na Kaukazie – Poselstwa RP w Ankarze, w szczególności w okresie, gdy działał tam Roman Knoll, oraz Konsulatu Generalnego RP w Tbilisi. W następnym prezentowanym Państwu artykule Georgij Mamoulia przedstawia nieznane fakty i dokumenty dotyczące kulisów przygotowań do organizacji powstania zbrojnego w Gruzji w 1922 r. I – last, but not least – artykuł autorstwa Pawła Libery, który stawia sobie za cel odpowiedź na pytanie – dlaczego Ormianie nie uczestniczyli w ruchu prometejskim?
W regionie Morza Czarnego pozostajemy również w sekcji Z ARCHIWUM, gdzie prezentujemy depesze Dżafera Sejdameta do Ligi Narodów oraz do Marszałka Piłsudskiego w sprawie objęcia przez Polskę mandatu Ligi Narodów nad Krymem. Dokumenty poprzedzone są wprowadzeniem autorstwa Pawła Libery.
Zapraszamy także do rubryki RECENZJE, gdzie będą Państwo mogli zapoznać się z omówieniami prac Dżafara Sejdameta, Georgija Mamoulia, a także Ludwika Widerszala.
W niniejszym zeszycie Nowego Prometeusza inicjujemy również całkiem nowy dział, a mianowicie WARSZAWĘ, gdzie, zgodnie z głównym założeniem naszego czasopisma, poruszać się będziemy zarówno w prometejskiej przeszłości stolicy, jak i prezentować jej współczesne oblicze. Tym razem, na stacji „Warszawa Prometejska” prezentujemy tekst znanego varsavianisty Jarosława Zielińskiego – wycieczkę i spacer do siedzib najważniejszych przedwojennych instytucji i organizacji ruchu prometejskiego. Z kolei przystanek „Warszawa Wschodnia” przenosi nas do współczesności, prezentując kalendarium najważniejszych, naszym zdaniem, wydarzeń kulturalnych, artystycznych i naukowych dotyczących szeroko rozumianych spraw wschodnich w stolicy, od momentu wydania ostatniego zeszytu Nowego Prometeusza (październik 2011).
Zapraszamy do lektury!
Źródło: Dom Kaukaski
