Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej

Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej

Kamil Gołaś

Założenia polityki zagranicznej FR zostały przyjęte dekretem prezydenta 23 kwietnia 1993 r. Do najważniejszych zadań polityki zagranicznej zaliczono: rozwiązywanie sporów i konfliktów zbrojnych wokół Rosji, niedopuszczenie do ich rozszerzenia na obszar FR oraz zapewnienie ścisłego przestrzegania praw człowieka i mniejszości narodowych, zwłaszcza Rosjan oraz ludności rosyjskojęzycznej, w krajach bliskiej zagranicy. Za fundamentalne zadanie uznano zachowanie jedności i integralności terytorialnej FR. Dokument zawiera twierdzenie, że wygląd świata pod koniec XX wieku jest w dużym stopniu zależny od pozycji i stabilności Federacji. Na sytuację Rosji duży wpływ wywierają byłe republiki ZSRR, których pozycja ma wielkie znaczenie dla bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Zauważono również wzrastające znaczenie wysokorozwiniętych państw Europy Zachodniej na arenie międzynarodowej, wyrażono zaniepokojenie względną niestabilnością Europy Środkowo – Wschodniej oraz pogłębiającym się rozwarstwieniem rozwoju gospodarczego państw Zachodu oraz krajów trzeciego świata.

            Te czynniki , według autorów, będą miały wpływ na ukształtowanie się nowego ładu światowego, którego cechami będą: zanik układu dwubiegunowego w skali globalnej, wielowariantowość polityki międzynarodowej jako efekt zaniku układu dwubiegunowego, powstanie centrów regionalnych.[1]

            Za fundamentalne założenie polityki zagranicznej FR uznano wartość nadrzędną interesów narodowych kraju. Do priorytetów polityki zagranicznej zaliczono: zapewnienie wszechstronnego bezpieczeństwa Rosji, umocnienie stabilizacji na linii rosyjskich granic, w regionach sąsiednich i na świecie; obronę praw i wolności obywatelskich, godności i dobra Rosjan; zapewnienie międzynarodowego poparcia dla rozwoju reform demokratycznych, mających na celu budowę społeczeństwa obywatelskiego; utworzenie efektywnej gospodarki rynkowej; kształtowanie nowych, korzystnych stosunków Rosji z członkami WNP i innymi państwami bliskiej zagranicy; zapewnienie Rosji, w światowym układzie sił, pozycji odpowiadającej statusowi wielkiego mocarstwa.[2]

             Do podstawowych kierunków polityki zagranicznej Federacji zaliczono: państwa WNP, kontrolę zbrojeń i bezpieczeństwo międzynarodowe, działalność na rzecz reform gospodarczych,  Stany Zjednoczone, Europę (rozróżniono Europę Zachodnią i Wschodnią), Region Azji i Pacyfiku, Azję Południową i Zachodnią, Bliski Wschód, Afrykę, Amerykę Łacińską, ONZ i inne organizacje międzynarodowe, ruch państw niezaangażowanych, prawa człowieka i swobody obywatelskie, religię i związki wyznaniowe, problemy ekologii.[3]

             W zbiorze tym da się zauważyć pewien chaos, gdyż jego składniki nie są jednorodne, państwa i regiony przemieszane są z problemami natury gospodarczej i społecznej. Jednakże da się zauważyć stratyfikację priorytetów, która, biorąc pod uwagę państwa i regiony, wygląda następująco: państwa WNP, Stany Zjednoczone, Europa, Region Azji i Pacyfiku, Azja Południowa i Zachodnia, Bliski Wschód, Afryka, Ameryka Łacińska. Podsumowując można zauważyć, że Rosja wzięła pod uwagę swój potencjał gospodarczy, militarny i polityczny i poddała rewizji główne kierunki zainteresowań. Znacznie ograniczono politykę globalną, a na czele postawiono stosunki z bliską zagranicą i państwami o statusie mocarstw.

            Koncepcja polityki zagranicznej z 2000 roku jest dużo bardziej lakoniczna, ale oba dokumenty są do siebie bardzo podobne. Do bardziej znaczących zmian zaliczyć można: zmianę w kolejności priorytetowych kierunków polityki zagranicznej. W stosunku do wersji z 1993 zmianie uległa kolejność USA i Europy (pozycje te zamieniły się miejscami). Dowodzi to, że Rosjanie zdecydowali się skupić swoje działania na obszarach bezpośrednio z Rosją sąsiadujących, nawet kosztem stosunków z mocarstwem globalnym jakim są Stany Zjednoczone. Obecnie obowiązujący dokument podkreśla znaczenie walki z międzynarodowym terroryzmem, fundamentalizmem islamskim oraz wszelkimi przejawami ekstremizmów.[4]

            Wśród najważniejszych celów wymieniono: bezpieczeństwo państwa, zabezpieczenie suwerenności i integralności terytorialnej kraju, zachowanie pozycji mocarstwowych, utworzenie wielobiegunowego układu światowego, budowanie porządku światowego według zasad ONZ, stworzenie dogodnych warunków zewnętrznych dla modernizacji państwa, stworzenie dookoła Rosji pasa dobrosąsiedzkiej współpracy, utworzenie systemu stosunków partnerskich i sojuszniczych, ochrona obywateli Rosji i rodaków za granicą, tworzenie pozytywnego wizerunku Rosji.[5]

            Zastanawiająca jest pewna niekonsekwencja. Jak już napisano, stosunki europejskie zostały przesunięte w górę w ramach kierunków priorytetowych, ale sama Europa Środkowa i Wschodnia zostały prawie całkowicie pominięte. Ponadto widoczna tendencja w ograniczaniu oddziaływań globalnych na rzecz działań w obrębie bliższych regionów kłóci się z zapisem, że Rosja jest gotowa do rozwiązywania konfliktów w różnych rejonach świata, nie tylko w obrębie bliskiej zagranicy.

 


[1] Eurazja 1994 nr 5-6 (aneks) s. 3 – 6

 

 

[2] Tamże s. 7

 

 

[3] Tamże s.  8 – 29

 

 

[4] A. Bryc: Cele polityki zagranicznej… s. 35 – 36

 

 

[5] W. Baluk: Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. W: Rosja Red. B.J. Albin, W. Baluk. Wrocław: Aboretum 2003.  s. 129

 

 

 

Print Friendly, PDF & Email

Komentarze

komentarze

Powrót na górę