Wielka gra o Kaukaz
 
Witold Szirin Michałowski

Strefa pokoju, przyjaźni i bezpieczeń- stwa energetycznego narodów Europy i Azji, w której szczególną rolę będą miały do odegrania narody tureckie i rejon Kaukazu powstanie wcześniej lub później. Powinny ją utworzyć:
           
 
BERLIN-WARSZAWA- MOSKWA-KIJÓW-ANKARA-AŁMATY- PEKIN
 

 

Dear Mr. Michalowski,
As the International Relations Department of Uludag University in Bursa/Turkey, we are going to hold the 3rd International Conference on Caucasus on May 21-22, 2012. This year’s subject in the conference is “Energy Security and Regional Conflicts in Caucasus”.We invite you as one of the keynote speakers in our conference. You can make a speech on any subject that interesting with the headline of the conference.
           

Dziękuję za zaszczyt wystąpienia na Uludag University. Od wielu pokoleń w mojej rodzinie Turcja darzona jest sympatią. W 1857 r. Adam Michałowski wydał w Londynie książkę TRZY LETNI POBYT NA WSCHODZIE. Był wówczas   prezesem Polskiego Towarzystwa Wzajemnej Pomocy i Dobroczynności działającego w Turcji. Pochowany został w Polonezkoy.                                                            
 
***********
“Energy Security and Regional Conflicts in Caucasus”
            Bezpieczeństwo energetyczne EURAZJI

Strefa pokoju, przyjaźni i bezpieczeństwa energetycznego narodów Europy i Azji, w której szczególną rolę będą miały do odegrania narody tureckie i rejon Kaukazu powstanie wcześniej lub później. Powinny ją utworzyć:
           
BERLIN-WARSZAWA- MOSKWA-KIJÓW-ANKARA-AŁMATY- PEKIN 
           
Jesienią ub. roku w Warszawie odbyła się konferencja Energetycznej Komisji Europejskiej. Najważniejszy z uchwalonych wniosków zawierał stwierdzenie:
                        Energy is one of the greatest challenges Europe has to face
           
Trudno nie przyznać racji doradcy aktualnego prezydenta Rosji, że geopolitykę zastępuje obecnie energetyka. Jeśli zaś o geopolityce mowa, to musimy stanąć na prawdziwych fundamentach dziejów cywilizacji, w której żyjemy. Nasz kontynent tak naprawdę ucywilizowali nie tylko Grecy i Rzymianie, ale również ludy które przywędrowały z głębi Azji,  pozostawiając za sobą Ałtaj i Ararat. Koncepcję Azjopy – unii narodów, opartej na religijnej tolerancji, stworzył Czyngis Chan i jego następcy. Wracamy do niej obecnie. Nikt chyba nie ma wątpliwości, że kolonializm, który w nieco tylko przekształconej formie nadal niestety dominuje na Syberii, jest wielką hańbą ludzkości, a jego ofiarami są głównie narody tureckie.
           
Russia control Sibir becoming major and biggest exporter of oil in the world. control 1/3 oil reserves in Caspian Sea region, at least half of natural gas and having possibilities to control reserves of Persian Gulf. Considering level of oil production becoming a major player on the world energy sources market Soviet Union was never able to achieve such position.  
           
Caucasus and Caspian Sea basin has perfect location considering access to European, Middle East, and even Central Asia markets. It contains at least 15% of known reserves of earth carbohydrates. By the end of decade production from this basin may reach more than present production from North Sea.
           
Natural gas and oil from this region will dominate European market. In 1994 report made by group of experts from BROWN & ROOT has been published. This report presents many different routes for transit of oil from Caspian Sea basin. Caspian oil was to reach Black Sea shore by Baku – Supsa pipeline. Decision to extend this pipeline system further to the west by BTC pipeline was caused by political reasons. It is worth to quote an opinion of prof.Marjorie Cohn: “By reincarnation and enlargement of NAO and by expanding sphere of influence to the east United States of America intends to establish domination of West over rich deposits of oil in Caspian Sea basin. West Europe must extend its influence to there east in order to ensure safety access to Caspian oil. USA intends to control this process. Otherwise why would USA spend billions of dollars for bombing Kosowo, if that region would not hold strategic position between extremely reach deposits of oil and their European allies?”    (Chicago Tribune dated 20.05.1999).

Military operations in Tchechnya had very similar cause. Moscow is securing pipeline Baku – Tichoreck the only way, through which in last decades, it was possible to transport oil produced in south cliffs of Caspian Sea. Extension of pipeline transport of Caspian oil through Samsun to Europe did not come into life due to the lack of political stabilization in Balkan states. It was decided to construct pipeline, crossing Anatolia region to Ceyhan – off loading terminal on Midterean Sea. Thanks to this decision Straits of Bosporus were avoided with its limitations off quantity and size of tankers, which could pass those straits Transportation capacity of this water is being used in at least 95%.

Oil from Kazakhstan field (Tengiz – is being transported to European markets by modernized pipeline system through Samara and new terminal on Baltic sea.

Almost ten years ago Russia has signed 25 years contract for supply of natural gas from Turkmenistan. It was announced as biggest contract in the history with value exceeding 600 billion USD. All east Caspian countries accepted common transit policy and unified energy balance.
For the transit fee they will charge about 3.3 USD / 1000 m/3 for every 100 km.

After start up of BLUE STREAM pipeline (constructed across Black Sea) for some time Turkey was dependent in 90% on natural gas supplies from Russia. This occasion was used by the supplier, which raised a price to the maximum. Turkey threaten that they will go with this case to international arbitrary court and they were victories after signing long-term natural gas supply contract with Iran.
 
In Iran, which have over 7% share in the global market of oil production, Russian companies are searching in Khuzestan, simultaneously they are also selling to this country equipment and know – how mandatory to use nuclear energy.
 
In Iraq, second largest produced of oil in the world, which posses biggest natural gas deposits just after USA intervention, Russian companies monopolized production of natural gas, using reserves which were generated during period of economical sanctions after invasion in Kuwait and signing contracts for search of new deposits. Russia was the biggest purchase of Iraqi oil. This was a reason why only this country was able to make efficient tension on Saddam Hussein.
           
Azerbejdzan is becoming a very attractive country for new investments, not only in petrochemical business. I s also one out of 6 main investments domains of AMOCO/BP concern, which uses Mr. Zbigniew Brzeziński as an advisor. This concern spends about 10 mill USD per day for realization of four projects:
-Exploration of Azeri – Chirag – Guanaszli fields (ACG),
-Exploration of Shah Deniz cliff fields,
-Construction of Southern Caucasus pipeline (SCP),
-Construction of Baku – Tbilisi – Ceyhan (BTC) pipeline

Aktau – Baku pipeline is intended to cooperate with BTC pipeline system and should also allow transporting Kazakh oil to world markets. It is very probable that, as soon as last “golden sew” will be made, direction of oil flow may be reversed. It would be a similar scenario to this played on Odessa – Brody pipeline. It would also mean giant looses of the BTC investors, which will have no medium to transport.

Iraq -Turkish- Poland oil route
Odessa – Brody pipeline system has been planned to transport 40 MTA. It was to become backbone of Ukrainian energy independence. It does not operate still. Russians would like to use it but for transport of oil in opposite direction than originally planned. It is in their economical interest.
A few years ago RUROCIAGI appeal to justify, diversification project, which is a construction of oil pipeline Mosul-Hopa system running from north Iraq and supplying oil to Odessa – Brody – Płock oil pipeline. This idea could be realized by Polish – Ukrainian – Turkish consortium, which would be able to construct 750 km oil pipeline connecting north of Iraq with Black Sea shore . Would initiate in the area of Al Mausil (Mosul).Its route could be located alongside road no. 430 to Sirnak in Turkey and passing Siirt, Bitlis and along northern slopes of Toroslar mountains to Mus, Varto and Erzurum – and would continue alongside road no. 950 in the valley of Artvin to the region of small harbor in Hopa near Georgia border. 32” diameter pipe (813 mm) should allow transport of 24 MTA

Assuming oil tankers loading in Hopa, and off loading in terminal Piwdenne close to Odessa, it would be the shortest by 4.000 km and cheaper by 15% transportation route of this medium to Central Europe and Baltic Sea basin. Production cost of one barrel in Iraq is one of the cheapest in the world. Protection of pipeline could be given to brigades of Tchechen voluntiers.
           
Rurociąg MOSUL-HOPA umożliwiający transport irackiej i irańskiej ropy poza cieśniną Ormuz może przyczynić się do stabilizacji relacji Iran-Israel
           
W Azerbejdżanie, krainie ognia, na skraju małej mieściny Janan Dag, w skalnych szczelinach ogień palił się od zawsze. Wyznawcy Zoroastra przybywali tu z Indii, Afganistanu, Iranu. W XIX w. złożami ropy naftowej w pobliskich Surachanach zainteresował się Dymitr Mendelejew. To dla niego wzniesiono budynek laboratorium. Obecnie zdewastowane ruiny zamieszkują ratując życie przed śmiercią z rąk ormiańskich oprawców uchodźcy z Karabachu. W okresie świetności wydobywano w rejonie Baku blisko połowę światowej produkcji ropy naftowej. Pionierami zastosowania technologii„off shore” byli Polacy: W. Zglenicki i P. Potocki.
           
Inspiratorzy działań terrorystycznych którym celem jest obecnie rurociąg BTC są znani Operator tego rurociągu będzie musiał przeznaczać na jego ochronę coraz znaczniejsze siły. Najlepiej by spełniali tą rolę zaprawieni do działań w terenach górskich Czeczeńcy. Prosili mnie o przekazanie ich gotowości. Taką gotowość wyraził swego czasu emigracyjny premier tego kraju Ahmed Zakajew

Stawki za tranzyt ropy i gazu pokontrolowanych przez Moskwę terytoriach nie mają zbyt wiele wspólnego z rachunkiem ekonomicznym, kosztami wydobycia czy też koniecznością przeznaczenia odpowiednich kwot na ochronę i rehabilitację środowiska naturalnego. To jest haracz, bo jak inaczej można nazwać fakt sprzedaży do UE turkmeńskiego gazu z 350 proc. narzutem. Formą haraczu jest też nie płacenie Polsce za tranzyt kwoty rzędu 1,5 mld USD rocznie mimo, że płacimy za gaz powyżej 500 dol.za 1000 m3. Blisko 35% więcej niż Niemcy.
           
Po wybudowaniu w Iranie nowej rafinerii rurociągowe dostawy ropy naftowej z Kazachstanu mogłyby osiągnąć poziom do 50 MTA (milionów ton rocznie).
           
Chiny są równie z coraz poważniejszym końcowym odbiorcą kaspijskiej ropy. Transport tankowcami z Zatoki Perskiej do terminali nad Morzem Żółtym mógł być tańszy niż budowa rurociągu TENGIZ-LANCZOU przez pustynię Sinkiangu. szacowanych do 10 mld USD Negocjacje ze stroną chińską dotyczyły jednak głównie problemów, jakie mogą wyniknąć w zlewiskach rzek Irtysz i Ilii, jeśli zostanie zrealizowany zamiar odwrócenia ich biegu celem zintensyfikowania wydobycia ropy naftowej i gazu w rejonie pustyni Takla Makan. Wiercenia poszukiwawcze prowadzono tam już blisko 90 lat temu.
             
Magistrala rurociągowa z Tengiz – Morze Czarne miała służyć do przetłaczania 67 MTA. Amerykanie odwlekali zgodę na udział ich firm w tej inwestycji warunkując ją zaniechaniem przez Rosję transakcji sprzedaży Iranowi jądrowych technologii. Impas przełamały wydarzenia na przedpolu Kaukazu. Poprowadzenie rurociągu z Tengizu do terminalu nad Morzem Czarnym w bezpiecznej odległości od Czeczenii okazało się koniecznością. W rekordowym tempie ułożono 745 km odcinek 40" rurociągu z Astrachania do terminalu w Noworosyjsku. Zdolności przesyłowe magistrali CPC zarezerwowano na potrzeby towarzystw naftowych AGIP, British Gas, Texaco i Łukoil. 
           
Moskwa zapewniła sobie kontrolę nad trasami transportu ropy naftowej z rejonu Morza Kaspijskiego– idealnie położonego pod względem dostępu do rynków Europy, Bliskiego Wschodu i Centralnej Azji. Z rezerwami, które powinny starczyć na co najmniej pół wieku kaspijska ropa może zdominować rynek europejski. Najtaniej i najdogodniej i najbezpieczniej jest ją jednak transportować na wschód, przez terytorium Kazachstanu do Chin.

Turkmenistan i Uzbekistan długo nie brały aktywnego udziału w gazowo-naftowym karnawale. Dopiero niedawno gaz z Turkmenistanu zaczął konkurować z wydobywanym na północnych terytoriach Syberii. Ponieważ gazociągi są własnością Gazpromu, turkmeński gaz był odcięty od dostępu do światowego rynku z wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Uzbekistan w przeciwieństwie do Turkmenistanu zabezpieczył wzrost wydobycia poprzez ominięcie systemu rosyjskich rurociągów i skoncentrowaniu się na potrzebach własnych oraz rynków krajów sąsiednich.
           
Dokonano podziału północnej części dna Morza Kaspijskiego na trzy nierówne sektory. Kazachstan otrzymał 27%, Rosja 19% a Azerbejdżan 18% linii brzegowej. Szacunki wielkości zasobów ropy naftowej cechuje znaczny rozrzut Zgodnie z prognozami na 2015 r. w Kazachstanie eksploatacja pól naftowych Tengiz i Kulsary ma umożliwić wzrost wydobycia do 130 MTA. Złoża Azeri i Chirag oraz głębokowodne Gunashli do końca dekady pozwolą na wydobycie ca 50 MTA .
           
Gazowy potencjał basenu Morza Kaspijskiego może mieć w przyszłości dużo większe jednak znaczenie niż występujące tu złoża ropy. Wielkość zasobów gazu, jakie się w nim znajdują można porównywać do zasobów Arabii Saudyjskiej. Wykorzystanie złóż gazu wymaga jednak dużo większych nakładów finansowych.

Dlatego może warto zaproponować realizację innego scenariusza. Ułożenia GAZOCIĄGU SARMACKIEGO z brzegu Morza Kaspijskiego przez Azerbejdżan, Gruzję, Morze Czarne i Ukrainę do granicy Polski. Byłby co najmniej dwa razy krótszy od Gazociagu Jamalskiego. Zasoby Shah Deniz długo jeszcze będą gwarantowały bezpieczeństwa energetyczne Turcji,Ukrainie i Polsce.
 
           
Swego czasu Caspian Business News poinformował, że został zerwany kontrakt Łukoil Overseas Holding Ltd. z azerbejdżańskim koncernem SOCAR na eksploatację złóż Zykh – Hovsan w rejonie granicy z Dagestanem. Rosjanie odmówili ponoszenia kosztów ochrony naturalnego środowiska. Rurociąg Baku – Grozny – Tichorek – Noworosyjsk został wyłączony z eksploatacji. Rocznie Transnieft przetłaczał nim do 5 MTA ropy. Za każdą tonę pobierał 15,67 dol. Doskonałej jakości produkt znany na światowych giełdach jako azeri light mieszał się z ciężką zasiarczoną ropą typu ural czy rebco. Strata na tonie takiej „mieszanki” wynosiła od 4 – 5 dol. Należało też doliczyć około 5 dol./t za załadunek ropy na tankowce w Noworosyjsku i opłaty za ich przejście przez Bosfor. Stawka tranzytowa ropy rurociągiem BTC (Baku – Tbilisi – Ceyhan) wynosiła ca. 23 dol. za tonę. Rosjanie nie byli konkurencyjni. Do końca dekady wydobycie ropy naftowej w basenie Morza Kaspijskiego nad którym dominują Kaukaz osiągnie poziom ca 250 MTA. W miarę jak wydajność zagospodarowanych na kuli ziemskiej pól naftowych zacznie spadać, eksploatacja nowych zasobów w krajach nie należących do OPEC będzie nabierać coraz większego znaczenia.
           
Występując swego czasu w Baku na konferencji Caspian Oil & Gas Exhibition minister ds.ropy naftowej Arabii Saudyjskiej Ali Al-Naimi stwierdził: Przewiduje się, że globalne zapotrzebowanie na ropę naftową do 2020 spowoduje co najmniej 40% wzrost jej produkcji w skali światowej. Azerbejdżan jest niezwykle atrakcyjnym krajem dla nowych przedsięwzięć biznesowych Miał rację. Rosja stając się graczem nr 1 na światowym rynku surowców energetycznych dąży do zapewnienia pełnej kontroli, nad trasami rurociągów je transportujących. Należy jednak pamiętać jakie były od wieków pryncypia jej polityki zagranicznej. Zawsze należało do niej
            -pozyskiwanie nowych terytoriów,
            -eksterminacja ich elit 
            -rusyfikacja ludności
            -eksploatacja bogactw naturalnych.

Aby móc nadal administrować w wydartymi stosunkowo niedawno Chinom obszarami Dalekiego Wschodu i Syberii oraz domagać się „praw” do eksploatacji zasobów ropy i gazu znajdujących się w przyległych obszarach Oceanu Północnego, moskiewscy decydenci muszą dysponować wielomilionową, podatną na rusyfikację masą ludzką. Dlatego będą dążyli za każdą cenę do utrzymania w zasięgu swoich wpływów Białorusi i Ukrainy. Wiele wskazuje na to, że na wschodzie kontynentu europejskiego poza obywatelami b. republik sowieckich niestety tylko Polacy i Turcy zdają sobie z tego sprawę. Jeśli ktokolwiek ma wątpliwości, jak wygląda rosyjska misja cywilizacyjna w XXI w. warto aby porównał obecny poziom życia jej ludności Syberii i Kanady krajów niezwykle geograficznie podobnych. Dlatego też należy podać rękę domagającym się niepodległości i udziału w zyskach z eksploatacji bogactw naturalnych oraz należytej dbałości o naturalne środowiska narodom Jakucji, Tuwy, Buriacji, Dalekiego Wschodu, Chakasji, Kraju Ałtajskiego i Kraju Krasnojarskiego, Dagestanu, Inguszetii, Czeczenii i wielu innym. Nie ulega tez wątpliwości, że tylko dzięki wolnej   Gruzji i Azerbejdżanowi był możliwy dostęp kaspijskiej ropy naftowej rurociągiem BTC do światowego rynku. Należy jednak zdawać sobie sprawę kto tak naprawdę stoi za ostatnimi atakami terrorystów na ten rurociąg. I wyciągnąć odpowiednie konsekwencje.

Republika Dalekiego Wschodu ze stolicą w Czycie zaistniała z inicjatywy Lenina na forum międzynarodowym już w 1920 r. Lenin pozostawił w swoich dziełach wiele zapisów, że narody Syberii zasługują na niepodległość. To są w większości narody tureckie. Pomóżmy im. 

Wiele wskazuje na to, że znacznie szybciej niż się spodziewamy posiadanie zasobów węglowodorów ciekłych i gazowych oraz związanej z nimi geopolityki rurociągowej stanie wobec konkurencji towarzyszącej geotermii, racjonalnym wykorzystywaniem złóż hydratów metanu. oraz konsekwencjom jakie przyniesie wdrażanie najnowocześniejszych technologii w pozyskiwaniu tzw. gazu łupkowego. Jego zasoby szczególnie w rejonie Stepu Nogajskiego nazywanego obecnie przez Rosjan Krajem Stawropolskim i południowego przedgórza Kaukazu mogą kryć bardzo wiele niespodzianek.

Warto niewątpliwie podjąć studialne analizy nad utworzeniem strefy pokoju, przyjaźni i bezpieczeństwa energetycznego narodów Europy i Azji. Strefy w której szczególną rolę mogą mieć do odegrania genetycznie silne i nie skażone alkoholizmem narody tureckie. Dlatego wierzę że strefa BERLIN-WARSZAWA-MOSKWA-KIJÓW-ANKARA-AŁMATY-PEKIN jednak powstanie a stolicą EURAZJI zostanie ANKARA.

 
WITOLD SZIRIN MICHAŁOWSKI
Redaktor Naczelny – Polish Pipeline Journal RUROCIĄGI
 04-997 Warszawa ul. Werbeny 1/9 POLAND
e.mail: w.michalowski@rurociagi.com
tel: (48-22)872-04-30 mob. 608 573 746
 
 
 
 
 
 
 
Print Friendly, PDF & Email

Komentarze

komentarze

Powrót na górę