Konrad Gadera: Program Nurly Zhol jako recepta na wzmocnienie kazachstańskiej gospodarki

Konrad Gadera: Program Nurly Zhol jako recepta na wzmocnienie kazachstańskiej gospodarki

1024px-Alfar3[1]

Konrad Gadera

Zauważalny spadek cen surowców energetycznych sprawił, że część państw czerpiących zyski z wydobycia zmuszonych zostało do podjęcia kroków mających na celu ochronę swoich gospodarek. Temu zagadnieniu poświęcone było orędzie wygłoszone przez Nursułtana Nazarbajewa 11 listopada 2014 roku. Prezydent w swoim przemówieniu zarysował plan stymulowania gospodarki przy jednoczesnym zwiększaniu atrakcyjności inwestycyjnej kraju. Stosunkowo dużo miejsca poświęcono kwestii budżetu na 2015 r., którego celem ma być, obok wzmocnienia ekonomicznego, „wywiązanie się ze wszystkich zobowiązań wobec społeczeństwa”.

Międzynarodowy kontekst orędzia

Mimo iż zasadnicza część przemówienia poświęcona została sprawom gospodarczym, nie sposób nie zauważyć międzynarodowego kontekstu orędzia. Nursułtan Nazarbajew podkreśla rolę osiągniętej w ramach kazachstańskiego społeczeństwa „międzyetnicznej harmonii i tolerancji”. Dość jasno stanowi to odpowiedź na wysunięte przez Władimira Putina sugestie, iż jedynie prezydencki autorytet podtrzymuje istnienie Kazachstanu jako państwa. Tekst orędzia może również być interpretowany jako oświadczenie, iż etniczni Rosjanie doskonale zaadaptowali się do nowej rzeczywistości powstałej po rozpadzie ZSRR, i wcale nie mają zamiaru w jakikolwiek sposób „powracać” do Rosji. Całość utrzymana jest jednak w niezwykle wyważonym tonie, pozbawionym jakichkolwiek form agresywnej retoryki, co dodatkowo wzmacnia przekaz. Nursułtan Nazarbajew podkreśla, że jednym z największych sukcesów było wychowanie pokolenia niepamiętającego konfliktów etnicznych oraz wojen, pokolenia mogącego skupić się na nauce oraz pracy na rzecz wspólnego dobra.

Model walki z kryzysem

Rok 2015 ma w polityce rządu stać pod znakiem walki ze spadkiem gospodarczym oraz realizacji ogromnych inwestycji infrastrukturalnych. Głównymi celami całego przedsięwzięcia są rozbudowa infrastruktury transportowej, wsparcie przedsiębiorców, a także przygotowanie stolicy na targi EXPO-2017. Priorytetem jest jednak nie dopuszczenie do spowolnienia ekonomicznego spowodowanego przez światowy kryzys gospodarczy. Prezydent powołuje się przy tej okazji na doświadczenia lat 2007-2009, kiedy to z rezerw walutowych przeznaczono około 10 miliardów USD na programy stymulacyjne. Władze Kazachstanu do realizacji prezydenckich programów gospodarczych korzystają z oszczędności zgromadzonych w Funduszu Narodowym. Przyjęte w lutym plany inwestycyjne obejmujące lata 2014 i 2015 mają kosztować łącznie około 1 tryliona KZT wypłacanego w dwóch transzach po 500 miliardów KTZ. Nursułtan Nazarbajew zapowiedział, iż będzie wnosił o uruchomienie drugiej transzy już na początku przyszłego roku. Ma to umożliwić realizację ogromnego projektu modernizacyjnego noszącego nazwę „Nurly Zhol”.

Cele nowego projektu

Najnowsze orędzie Nursułtana Nazarbajewa miało zarysować kazachstański program pobudzenia ekonomii oraz ograniczenia negatywnego wpływu światowego spowolnienia gospodarczego. Reformy, w długim okresie, mają sprawić, iż Kazachstan wejdzie do grupy 30 najbardziej rozwiniętych krajów świata. Z całą pewnością jest to niezwykle ambitne założenie, które ma zostać osiągnięte głównie dzięki uruchomieniu oszczędności zgromadzonych w Funduszu Narodowym. Środki te pochodzą z akumulacji zysków z handlu surowcami energetycznymi zebranych w czasach, gdy osiągały one odpowiednio wysokie ceny na rynkach światowych. Dodatkowo projekty mają być realizowane przy szerokiej współpracy z takimi instytucjami finansowymi jak Bank Światowy czy Azjatycki Bank Rozwoju.

Pięć założeń programu „Nurly Zhol”

W listopadowym orędziu, prezydent Nazarbajew przedstawił wstępne założenia swojego projektu masowych inwestycji mających, oprócz poprawy stanu infrastruktury krajowej, zapewnić podstawy dla dalszego zwiększania atrakcyjności inwestycyjnych Kazachstanu. Główne założenia przedstawione zostały w formie pięciopunktowego planu wyznaczającego najważniejsze kierunki rozwoju na najbliższy okres. Znaczna kwota środków uruchomionych w ramach „Nurly Zhol” przeznaczona zostanie na wsparcie biznesu oraz „uzdrowienie systemu bankowego”. Pozostałe elementy programu to między innymi przygotowanie stolicy na wystawę EXPO-2017 oraz promowanie rozwoju specjalnych stref ekonomicznych na terenie całego kraju. Rozbudowa nie ominie także stołecznej Astany, która w znaczący sposób zyska na wprowadzeniu w życie założeń planu. Do najważniejszych projektów związanych z modernizacją stolicy należy plan rozbudowy lotniska. Budowa nowego terminala oraz renowacja pasa startowego ma niemal podwoić przepustowość portu lotniczego, aż do poziomu rzędu 7 milionów pasażerów rocznie.

Projekty infrastrukturalne

Rdzeniem programu gospodarczego zaprezentowanego przez Nursułtana Nazarbajewa są oczywiście inwestycje infrastrukturalne. Jest to ściśle powiązane z rozwojem specjalnych stref ekonomicznych. Dla realizacji tej koncepcji konieczny jest rozwój sieci dróg, spośród których znaczenie strategiczne ma mieć arteria przebiegająca przez całą długość kraju łącząc w założeniu zachodnie Chiny z Europą. Jeśli udałoby się zrealizować ten projekt, omijający Iran, Kazachstan miałby okazję zwiększyć swoje znaczenie nie tylko, jako regionalne mocarstwo, ale również jako poważny gracz na światowej scenie politycznej. Niestety można odnieść wrażenie, że w przeciwieństwie do sąsiedniego Uzbekistanu, rządzący Kazachstanem odsunęli na bok rozwój kolejnictwa. Wydaje się, iż zaniedbywanie tego sektora transportowego, przy ambicji zostania regionem tranzytowym dla towarów wymienianych między Europą a Chinami, może okazać się poważnym niedopatrzeniem w przyszłości. Władze starają się najlepiej wykorzystać położenie swojego kraju, który może stać się bramą dla przepływu kapitału zarówno ze wschodu, jak i zachodu. Dla osiągnięcia tego celu konieczna będzie również modernizacja infrastruktury transportowo-przemysłowej związanej z obszarem Morza Kaspijskiego. Niestety Nursułtan Nazarbajew nie ujawnił zbyt wielu szczegółów dotyczących tego regionu. Nieco zaskakujące, że w swoim ostatnim orędziu dotyczącym spraw związanych z ekonomią prezydent tak mało miejsca poświęcił sprawom energetyki. W zapowiedziach dotyczących szerokiej rozbudowy zakładów przemysłowych znalazła się jedynie wzmianka o inwestycjach związanych z sektorem paliwowym w centralnych częściach kraju.

Rozwój edukacji i budownictwa mieszkaniowego

W dominującej części orędzia prezydent odnosił się do spraw związanych z modernizacją kazachstańskiej gospodarki. Jednak aby umożliwić pełne wykorzystanie potencjału ekonomicznego kraju niezbędne są również nakłady na rozwój szkolnictwa. Do 2017 roku planowane jest przeznaczenie dodatkowych 70 miliardów KZT na rozbudowę sieci przedszkoli oraz trzyzmianowych placówek edukacyjnych. Dodatkowa reforma ma dotyczyć szkół średnich, które mają ściśle współpracować z przedstawicielami biznesu. Ma to pomóc dostosować programy kształcenia do potrzeb zgłaszanych przez rozwijającą się gospodarkę. Pakiet inwestycji socjalnych zakłada również zwiększenie dotacji na rzecz budownictwa mieszkaniowego. W założeniu ma to zapewnić tanie lokale przeznaczone do dzierżawy z możliwością późniejszego wykupu. Kredyty na ten cel mają być udzielane na bardzo preferencyjnych zasadach z minimalnym oprocentowaniem przy jednoczesnym ograniczaniu jakichkolwiek form pośrednictwa między państwem na najemcą. Również w projektach socjalnych podkreślana jest konieczność zaangażowania prywatnych firm współpracujących z kapitałem państwowym.

Photo:  FixerKZ, Wikipedia Commons, CC-BY 3.0

Print Friendly, PDF & Email

Komentarze

komentarze

Powrót na górę